Таърихи таъсиси кафедра:
Кафедраи таърихи нав ва навини кишварҳои хориҷӣ яке аз кафедраҳои фундаменталии факултети таърихи Донишгоҳи милли Тоҷикистон ба ҳисоб рафта, аз соли 1967 ба фаъолияти илмию таълимии худ таҳти роҳбарии доктори илми таърих, профессор Слонимский А.Г. оғоз намуд. Солҳои баъдӣ дар ҳайати кафедра профессорон Назаров Ҳ, Темурхонов Л., Мирзоев Н.М., Имомов Ш.З., Қ. Расулиён, дотсентон Муҳиддинов Т. Ойматов Ҳ., Фармонов А., Исмоилов Д., Овчаренко А.И., Шарифов Р.Я., Самиев Х.Д., Бозоров Қ. фаъолият намудаанд.
Дар солҳои баъдӣ ба ҳайати устодони кафедра Темурхонов Л., Ойматов Ҳ., Фармонов А., Исмоилов Д., Мирзоев Н.М., Овчаренко А.И., Қ Расулиён., Имомов Ш.З., Самиев Х.Д. ва дигарон шомил гардида, дар солҳои муайян дар кафедра кор ва фаъолият намудаанд.
Кафедраи мазкур қисми таркибии таълимӣ-педагогии донишгоҳ буда омӯзиши фанҳои вобаста ба давраҳои нав ва навини таърихи умумиҷаҳонро дар факултетҳои таърих, муносибатҳои байналхалқӣ, филологияи рус ва дар факултети забонҳои Осиё ва Аврупои ДМТ таъмин месозад.
Ҳайати устодони кафедра
Ҳоло дар кафедра даҳ нафар устодони соҳибтаҷриба кор ва фаъолият мебаранд аз он ҷумла:
Иброимова Гавҳар Саймуддиновна, номзади илмҳои таърих, дотсент, мудири кафедра. Фаъолияти таълимию тадқиқотӣ: Масъалаҳои этноконфесоналии кишварҳои Шарқ (дар мисоли Афғонистон, Эрон,Ҳиндустон), Таърихи Осиё ва Африко, Таърихи кишварҳои Араб, Масъалаҳои актуалии кишварҳои Шарқи Миёна.
Муаллифи чанд рисола, барномаҳои таълимӣ ва беш аз 40 мақолаҳои илмӣ-оммавӣ. Самти асоии таҳқиқот: саҳми Моунстюарт Элфинстон дар омӯзиши таърихи Афғонистон (миёнаҳои асри XVIII – аввали XIX), ҳамзамон дар таҳия ва нашри асари муҳаққиқи англис Моунстюатр Элфинстон «Афғонистон, ҷой, фарҳанг, нажод» саҳм доранд.
Ос: “Гузориши шоҳигарии Кобул”. -Д., 2010.; «Историческая ретроспекция: Актуальные вопросы истории Афганистана в изложении Маунстюарта Эльфинстона”.-Д., 2011.; “Новая история стран Азии и Африки”(ҳаммуаллиф). -Д., 2018.
Мунавваров Манзаршо – номзади илми таърих,дотсенти кафедраи таърихи наву навини кишварҳои хориҷии ДМТ. Самти фаъолияти илмӣ: Точикистон баъди ҷанги шаҳрвандӣ. (1997-2010). таърихи кишварҳои Европа ва Америка.
Самти асосии таҳқиқот: масъалаҳои асосии таърихи нави кишварҳои Амрикову Аврупо. Муаллифи 1 монография ва зиёда аз 60 мақолаи илмӣ мебошад.
Ос.: Роль Южно-Таджикского территориально-производственного комплекса в развитии промышленного потенциала в республике Таджикистан. – Д., 1984; Таърихи нави мамлакатҳои Аврупо ва Амрико барои мактабҳои олӣ. –Д., 2015 (бо ҳаммуаллифӣ).
Мунавварова Тамара Зокировна – номзади илмҳои педагогӣ, дотсенти кафедраи таърихи наву навини кишварҳои хориҷии ДМТ. Самти фаъолияти илмӣ: Проблемаҳои актуалии услуби дарсдиҳии таърихи умумӣ дар мактабҳои олӣ (2016- 2020).
Самти асоии тадқиқот: асосҳои педагогии омодагии донишҷӯёни факултети таърих ба фаъолияти омӯзгорӣ.Муаллифи якчанд дастурҳои таълимӣ, асарҳои илмӣ ва зиёда аз 70 мақолаи илмӣ ва оммавӣ мебошад.
Ос.: «Таҷрибаи таърихии фаъолияти мактаби анъанавӣ ва омӯзгорони Тоҷикистон (нимаи 2-юми асри XIX- ибтидои асри-XX) –Д., 2010. (бо ҳаммуаллиф); Услуби таълими фанни таърих дар мактабҳои миёна. –Д., 2014 (бо ҳаммуаллиф).
Турсунов Турсунмурод Худойдодович – номзади илмҳои таърих, дотсенти кафедраи таърихи наву навини кишварҳои хориҷии ДМТ. Самти фаъолияти илмӣ: «Робитаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон бо кишварҳои Осиёи Ҷанубӣ ва Ҷанубу Шарқӣ (1947-2020)».
Муаллифи чанд рисола, дастури таълимӣ-методӣ ва тақрибан 70 мақолаи илмӣ ва оммавӣ. Самти асосии таҳқиқот: омӯзиши таърихи истиқрор ва густариши равобити дипломатӣ, тиҷоратӣ-иқтисодӣ, илмӣ-фарҳангии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо кишварҳои Осиёи Ҷанубӣ (Ҳиндустон, Покистон).
Ос.:Таджикско-индийские взаимоотношения (1947-2005 гг.). Душанбе,2009;Новейшая история стран Европы и Америки (1918-2010), –Д., 2011; Муҳорибаи Сталинград. –Д., 2013; Барномаи имтиҳони номзадӣ аз таърихи умумӣ -07.00.03. –Д., 2014; Марди хирад. –Д., 2012; Аз дида ба дил. –Д., 2001;. Роҳнамои таълимӣ аз фанни таърихи халқи тоҷик. –Д., 2015; Муҳорибаи Москва. –Д., 2017; Сиёсатшиносӣ (бо ҳаммуаллиф). –Д., 2017.
Бустонова Нисо Ҷумъаевна – дотсенти кафедраи таърихи наву навини кишварҳои хориҷии ДМТ. Самти фаъолияти илмӣ: Сиёсати дохилӣ ва хориҷии Чин дар охири асри ХХ ва ибтидои асри ХXI.
Муаллифи 1 монография, 6 дастури таълимию методӣ ва зиёда аз 50 мақолаҳои илмиву оммавӣ мебошад. Самти асосии таҳқиқот: инкишофи ҳаракати варзишӣ дар байни занони Тоҷикистон, манфиатҳои иқтисодӣ ва шарикии Чин бо ҷумҳуриҳои Осиёи Марказӣ, сиёсати дохилӣ ва хориҷии Чин дар охири асри ХХ ва ибтидои асри ХХI.
Ос.: Саҳми занони тоҷик дар инкишофи ҳаракати варзишӣ. –Душанбе, 2001; Таърихи мухтасари халқи тоҷик. –Д., 2011; Паҳлавони Суғд. Панҷакент, 2007; Робитаҳои таърихии Тоҷикистон ва Чин. – Душанбе, 2012; Таърихи халқи тоҷик. –Д., 2015.
Қудратов Комрон Абдунабиевич – номзади илмҳои таърих, муаллими калони кафедраи таърихи наву навини кишварҳои хориҷии ДМТ. Самти фаъолияти илмӣ: «Мавқеи ҳазораҳо дар ҳаёти сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии Афғонистон (1992-2022)».
Муаллифи як монография, 30 мақолаи илмӣ ва 2 дастури таълимӣ-методӣ. Самти илмӣ-тадқиқотӣ: омӯзиши таърихи муосири равобити Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Ҷумҳурии Исломии Афғонистон; бӯҳрони Афғонистон ва таъсири он ба амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва минтақа; маводи мухаддир, экстремизм ва терроризм дар Афғонистон ва таъсири он ба амнияти миллӣ; муноқишаҳои миллӣ ва этникӣ дар Афғонистон; масъалаи ҳалли қазияи Афғонистон дар сиёсати хориҷии Тоҷикистон. Ў дар чандин конфронсҳо ва симпозиюмҳои байналмиллалӣ дар ш. Душанбе (2015, 2016, 2017, 2018), Москва (2012, 2013, 2015, 2017), Новосибирск (2011, 2012, 2013, 2014), Тошканд (2014, 2015) иштирок ва суханронӣ кардааст. Қудратов К.А. барандаи гувоҳномаи Мактаби тобистонаи Шӯрои Русиягӣ оид ба корҳои байналхалқӣ ва Донишгоҳи федеролии Урал (2012), барандаи гувоҳномаи Мактаби мумайизони ҷавони Новосибирск ва Фонди дастгирикунандаи дипломатияи халқии ба номи А.М. Горчаков (2013) ва барандаи гувоҳномаи ташкилоти ҳамгироии «Муколамаи Евроазия» (2014) мебошад.
Ос.: Кудратов К.А. Влияние афганского конфликта на национальную безопасность Республики Таджикистан (1991-2014 гг.) – Д., 2017; Кудратов К.А., Ибрагимова Г. С. Новая история стран Азии и Африки. – Д., 2018.
Раҳимов Файзиддин Дониёрович – номзади илмҳои таърих, ассистенти кафедраи таърихи наву навини кишварҳои хориҷии ДМТ.
Муаллифи якчанд дастури таълимӣ – методӣ ва мақолаҳои илмӣ – оммавӣ мебошад. Самти асосии таҳқиқот: омӯзиш ва инкишофи таърихи гидроэнергетикаи Тоҷикистон дар замони истиқлолият.
Ос.: Ташаккул ва инкишофи гидроэнергетикии Тоҷикистон дар давраи истиқлолият. –Д., 2014 (Бо хаммуаллиф); Инкишофи Гидроэнергетикаи Тољикистон дар давраи истиќлолият (солњои 1991-2015). -Д., 2015; Развитие Гидроэнергетики Таджикистана в период независимости (1991-2015 гг.)-Д., 2015. Сангтудинская ГЭС –пример таджикско-российского сотрудничества. / Дунё. (сб. статей) – Д., 2009; Роль Рогунского ГЭС в обеспечение энергетической безопасности Таджикистана // Вестник Таджикского национального университета. -Д., 2013 (№3).
Ҳалимова Маърифат Муҳаммадовна- номзади илмҳои таърих, муаллими калони кафедраи таърихи наву навини кишварҳои хориҷии ДМТ.
Муаллифи чанд дастури таълимӣ, барномаи таълимӣ ва тақрибан 30 мақолаҳои илмӣ ва илмӣ-оммавӣ. Вай дар чандин конфронсҳои байналмиллаӣ ва ҷумҳуриявӣ дар ш. Душанбе (2014, 2015, 2016, 2017) иштирок ва суханронӣ намудааст.
Самти асосии таҳқиқот: ҳамкориҳои илмӣ ва фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои Иттиҳоди Аврупо дар замони муосир.
Ос.: Научные и культурные связи Таджикистана со странами Европейского Союза в годы независимости (1991-2014 гг.). – Д., 2016; Барномаи таълимӣ аз фанни таърихи нави кишварҳои Аврупо ва Амрико. – Д., 2018.
Инчунин дар назди кафедра бо ихтисоси кафедра ду нафар аспирант ва ду нафар докторант (PhD) ба таҳсил фаро гирифта шудаанд.
Фаъолияти таълимӣ-метадии кафедра
Ҳамаи барномаҳои таълимӣ ва методӣ аз он ҷумла силлабусҳои фаннии кафедраи таърихи нав ва навини кишварҳои хориҷӣ дар асосӣ стандарти давлатии маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба маълумоти олии касбӣ, мувофиқи қарорӣ Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 11 июни соли 2005 (барои ихтисосҳои гуманитарӣ) тартиб дода шудааст ва дар онҳо низом, ҳаҷм ва пайдарҳамии мантиқии омӯзишии фан муайян карда шудааст. Ҳамаи фанҳои кафедра бо барномаҳои таълимӣ, методӣ ва китобҳои дарсӣ таъмин ҳастанд ва устодони соҳибтаҷриба соҳавӣ дарс медиҳанд. Аз ҷониби устодони кафедра барномаҳои таълимӣ, методӣ ва силлабусҳо аз фанҳои тахассусии кафедра, фанҳои интихобии кафедра ва аз курсҳои махсус барои чуқур ва самарабахш омўхтани курс аз тарафи устодон омода гардида, дар ҷаласаҳои кафедра, Шӯрои методии факултет ва донишгоҳ муҳокима ва маъқул шуморида шудаанд.
Таҷрибаомӯзӣ
Таҷрибаомӯзии таълимӣ мутобиқи «Низомномаи намунавӣ оид ба муассисаи таълимии таҳсилоти олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон» гузаронида мешавад ва мувофиқи он таҷрибаомӯзии таълимии донишҷӯёни шӯъбаи рӯзона ва ғоибонаи факултети таърих (ихтисоси 020703-таърихи умумӣ) дар муассисаҳои давлатӣ, мактабҳои миёнаи ш. Душанбе ва ноҳияҳои ҷумҳурӣ гузаронида мешаванд. Роҳбари умумии таҷрибаомӯзии таълимии донишҷӯёни ихтисоси кафедраро н.и.т., дот. Иброҳимова Г. ба ӯҳда дорад ва дар баробари донишҷӯён дар таҷрибаомӯзии таълимии донишҷӯён устодони кафедра низ фаъол иштирок менамоянд. Таҷрибаи солҳои гузашта нишон медиҳанд, ки дар самаранок гузаронидани таҷрибаомӯзии таълимӣ, муассисаҳои қабулкунандаи давлатӣ низ саҳми калон доранд. Ба ғайр аз муассисаҳои номбурда шуда, инчунин таҷрибаомӯзии таълимии донишҷӯёни ихтисоси кафедра дар Китобхонаи миллӣ ва Китобхонаи илмии АИ ҶТ гузаронида мешаванд.
Самти корҳои илмиву таҳкиқотии кафедра
Корҳои илмию таҳкиқотии ҳайати устодони кафедра дар доираи масъалаҳои мубрами иҷтимоиву иқтисодӣ, идмиву фарҳангӣ ва милливу сиёсии таърихи навини кишварҳои ИДМ, Осиё, Африқо, Аврупо ва Амрико гузаронида мешаванд.
Самти илмӣ ва таҳқиқотии ҳайати устодони кафедра ба чунин масъалаҳои мубрам равона карда шудаанд:
-«Ҳамкориҳои Афғонистон ва Тоҷикистон дар асри XX ва ибтидои асри XXI»
-«Ҳамкориҳои Ҷумҳурии исломии Афғонистон бо ҷумҳуриҳои Осиёи Марказӣ дар соҳаи амният»
-«Вазъи сиёсӣ, иҷтимоӣ ва иқтисодии кишварҳои Шарқи наздик дар нимаи дувуми асри XX ва ибтидои асри XXI»
-«Ҳамкориҳои сиёсӣ ва тиҷоратӣ-иқтисодии кишварҳои Осиёи Ҷанубӣ ва Ҷанубу-Шарқӣ бо Ҷумҳурии Тоҷикистон дар охири асри XX ва ибтидои асри XXI»
-«Омӯзиши таърихи фарҳанги кишварҳои Осиё ва Африқо (асрҳои XIX – XXI) (дар мисоли Афғонистон, Ирон, Покистон, Ҳиндустон, Хитой ва кишварҳои арабӣ)»
-«Ҳамкориҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҷумҳуриҳои Осиёи Марказӣ дар солҳои соҳибистиқлолӣ»
-«Ҳамкориҳои илми-фарҳангии ИА бо Ҷумҳурии Тоҷикистон»
Дар кафедра инчунин маҳсфили илмии донишҷӯён бо номи “Ҷаҳоншиносӣ” фатъолият мекунад, ки дар он донишҷӯёни тахассуси кафедра доир ба масоили мухталифи ҷаҳони муосир мизҳои мудаввар ташкил намуда бо аъзоёни маҳфил ва дигар донишҷӯён маърӯзаву баҳсу мунозираҳо мекунанд. Натиҷаи фаъолияти илмии аъзоёни ин маҳфил низ дар саҳифаҳои ҳафтаномаи донишгоҳии «Ба қуллаҳои дониш» ва маводҳои конфронси апрелӣ назаррас аст.
Мақола ва корҳои илмӣ:
Назаров Х., Темурхонов Л., Муҳиддинов Т., Мирзоев Н., Исмоилов Д. «Инқилоби Октябр ва кишварҳои Шарқи ҳамсоя». Душанбе: Ирфон, 1988.
Мунавваров М.М. Таърихи нав. Қисми 1. Душанбе, 2014.
Мунавварова Т.З. Услуби таълими фанни таърих дар мактабҳои миёна. Душанбе, 2014.
Бозоров К.Дж. Переселенческая политика правительства Республики Таджикистан (1946-1965гг.). Душанбе, 2015.
Иброҳимова Г. «Нақши М. Элфинстоун дар омӯзиши таърихи халқҳои Афғонистон ва Осиёи Марказӣ». Душанбе, 2011.
Турсунов Т.Х. «Равобити Тоҷикистону Њиндустон». Душанбе, 2013.
Қудратов К. «Таъсири бӯҳрони Афғонистон ба амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон (1991-2014)» Душанбе, 2017.
Кудратов К.А. Пoлитикa CШA в oтнoшeнии Aфгaниcтaнa нaкaнунe и пocлe Caурcкoй рeвoлюции // Материалы Республиканской научно-теоретической конференции профессорско-преподавательского состава и сотрудников ТНУ, посвященной «20-ой годовщине Дня национального единства» и «Году молодёжи». Душанбе, 2017. – С 313-314.
Фанҳои таълимии кафедра
Дар ҳоли ҳозир дар кафедра рӯи чунин фанҳои таълимӣ дарс дода мешавад: “Таърихи нави кишварҳои Аврупо ва Амрико”, “Таърихи навини кишварҳои Аврупо ва Амрико”, “Таърихи нави кишварҳои Осиё ва Африқо”, “Таърихи навини кишварҳои Осиё ва Африқо”, “Таърихи Русия”, “Таърих ва фарҳанги Русия”, “Таърихи умумиҷаҳонӣ”, “Услуби илми таърих”, “Масъалаои мубрами таърихи кишварои Осиёи Чануб ва Чанубу Шарќ дар замони муосир ”, “Таърихи Эрон”, “Таърихи Ҳиндустону Покистон” ва “Таърихи кишварҳои Араб”.
Курсҳои махсус
Дар кафедра инчунин барои донишҷӯёни ихтисоси кафедра чунин курсҳои махсус хонда мешавад: «Масъалаҳои мубрами амнияти миллӣ дар ҷумҳуриҳои Осиёи Марказӣ», «Фашизм ва моҳияти он», «Таърихи моҷарои Шарқи Наздик», «Таърихи бӯҳрони Афғонистон», «Ҳамкориҳои Тоҷикистон бо Ҳиндустон» аз миёнаи асри XX то ибтидои асри XXI».
Ҳамкориҳои кафедра :
Кафедра дар самти алоқаҳои илмию таълимии худ барои омода ва тарбия намудани мутахассисони касбӣ бо муассисаҳои олии дохилию хориҷӣ, пажӯҳишгоҳҳои илмӣ-таҳқикотии дохиливу хориҷӣ, аз ҷумла Институти шарқшиносии АИФР ,Донишкадаи таърих, мардумшиносӣ ва бостоншиносии АИ ҶТ, Донишгоҳи давлатии омӯзгории ба номи С. Айнӣ, Донишгоҳи славянии Тоҷикистону Россия, инчунин Бойгонии марказии давлатии ҶТ,Бойгонии аксу садо ва синамои ҶТ ва ғ. ҳамкориҳои судманд ба роҳ мемонад.